PROGRAMA 2023
19:30etan Niessen Zineetan
ASTELEHENA 20
10 watt bakarrik
Izenburua: 10 watt bakarrik
Zuzendaritza : Oier Fuentes
Iraupena : 19
Produkzio-herrialdea: España
Jatorrizko hizkuntza: Euskera
Gaia: Zentsura
Beste jaialdi batzuk:
• Festival Internacional de Cine Documental de Navarra PUNTO DE VISTA (España)
• Bideodromo International Experimental Film and Video Festival
• Zinegin Festibala
• Timeless Awards International Festival (Time, Memory, Film)
Zentsura, lurra. Urratsak, kableak, gau itxia, irrati uhinak, zarata, distantzia, ahotsak, sotana baten soinua kontrabandoan, haustura, gurutzeak, interferentziak, ebakiak, musika, pistolak, uso baten hegada, isiltasuna, zerua: 10 watt bakarrik.
Oier Fuentes
Oier Fuentesek (Arrasate, 1985) soinuaren eta irudiaren arteko harremana aztertzen du bere film laburretan, narratiba berriak bilatuz [“mugakoloreak” (2019), “OAIA” (2020)], memoria kolektiboarekin eta denboraren joanarekin jolastuz [“gogor atzea” (2018), “Azken Saskia” (2016)] edo aurkitutako materialarekin [“aska tasun hari” (2017)]. Nazioko eta nazioarteko erakustaldi eta jaialdietan parte hartu du, eta hainbat sari jaso ditu.
La Rotonda
Juanmi Gutiérrez Laborategiko Sari Nagusia
Izenburua: La Rotonda
Zuzendaritza: Carmen Tortosa
Iraupena: 18
Produkzio-herrialdea: España
Jatorrizko hizkuntza: Arabe
Gaia: Migrazioa
Beste jaialdi batzuk:
• Beyond Borders Inetrnational Documentary Film Festival of Castellorizo (Grecia)
• Moinho Cine Fest (Portugal)
• International Migration & Enviromental Film Festival (Canadá)
• Moscow International Film Festival (Rusia)
• Docs Without Borders Film Festival (EEUU)
Bader eta Yunes, etorkin marokoarrak, Almeriako kostaldeko pedania turistiko batera daraman errepide baten biribilgune baten ondoko kokaleku batean bizi dira. Beren egunerokotasuna erakusten digute. Inork ez ditu ikusten.
Carmen Tortosa
Medikuntzan doktorea eta partekatzen den artearekiko mendekotasuna duena. Zinearen arloan, ikastaroak eta tailerrak egin ditu Manuel Menchón, Pedro Costa, José Luis Guerín eta Mercedes Álvarez zinemagileekin. “El tiempo de la sal, tras las huellas de Víctor Fernández Gopar” filmaren zuzendaria da. 2019an, Daniela Cajías, Flavio Ferreira, Helder Faria eta Alejandro Vázquez San Miguelekin batera, “Mujer como Árbol” film laburra zuzendu zuen. “La Rotonda” da bere azken proiektu dokumentala.
Yo tenía una vida
Izenburua : Yo tenía una vida
Zuzendaritza : Octavio Guerra
Iraupena : 75
Produkzio-herrialdea: España
Jatorrizko hizkuntza: Gaztelera
Gaia: Etxebizitza
Beste jaialdi batzuk:
• Agora Docs In Progress – Thessaloniki Documentary Festival (Grecia)
• Docsmx Impact Lab (México)
• Sección Oficial Documentales Largometrajes. Festival De Málaga (España)
• Sección Oficial Canarias Cinema. Festival Internacional De Cine De Las Palmas (España)
Hamarkada batez Jesus kalean bizi ostean, harrera-etxe batean eta lan-programa batean gizarteratzen hasi zen. Urteak aurrera doaz, eta erabateko askatasunik ezak programa bertan behera uztera eta bere autonomia propioa bilatzera bultzatzen du. Lan eta etxebizitza egonkorrik gabe, kalera itzultzeko mehatxua errealitate bat da. Elena, harrera-pisuaren koordinatzailea, bere lotura emozional bakarra da.
Octavio Guerra
Octavio Guerra, 1976, Las Palmas de Gran Canaria. Informazio Zientzietan lizentziatua Valentzian, Zinema eta Telebistako Gidoigintzako Master Iberoamerikarrak eginak Ikus-entzunezko Ikerketarako Fundazioan (FIA). Goya sarietarako izendatuta, “La máquina de los rusos” labur dokumentala zuzendu zuen. “En busca del Óscar” film luzea Berlingo Kritikaren Astean estreinatu zuen. Telebistan, TVEko Acción Directa dokumental-seriean zuzendari gisa lan egin du, eta Six Dreams dokumental-sailaren errealizadore izan da Amazon Prime-rentzat. Telesail horrek Ameriketako Estatu Batuetako Telebista, Arte eta Zientzien Akademia Nazionalak Emmy saria jaso zuen, gaztelaniazko entretenimendu-programarik onenarena.
ASTEARTEA 21
Acuatenientes
Aipamen berezia
Izenburua: Acuatenientes
Zuzendaritza: Andrés Gil, Michael Avila
Iraupena: 16
Produkzio-herrialdea: Colombia
Jatorrizko hizkuntza: Ekuatorianoa
Gaia: Ekologia
Beste jaialdi batzuk:
• Festival Sembrando Cine (Perú)
• Festival Internacional de cine documental DOCA (Argentina)
• MIDBO (Colombia)
• Festival Internacional De Cinema Ambiental Da Serra Da Estrela (Portugal)
Kolonbia iparraldean, bananoaren laborantzan eta olio-palman oinarritutako ekonomia duen udalerri bat dago. Landaketa horiek lurjabe handienak dira, eta horiek hartzen dute ura, hainbat herri erabat lehor utzita.
Andrés Gil, Michael Avila
Andrés Gil zinemagile kolonbiar gaztea da, eta dokumentalen ekoizpenean oinarritzen du bere ibilbidea. Bere lehen esperientzia Magdalenako Unibertsitateak 2019an egin eta Señal Colombia telebista-kateak transmititutako “Ciudad Pantalla” telesail dokumentalaren hiru kapituluren zuzendari gisa izan zen. Handik “La Piragua” dokumental transmedian ekoizle orokor gisa lan egin zuen, ahozkotasunaren bidez ezkutuko oroitzapenak berreskuratzeko plataforma kolaboratiboa. Kanadan egon zen, eta The Firsts Nations University-rako proiektu batean lan egiteko aukera izan zuen: “I Heart my Homeland”: Four Stories About Indigenous Sovereignty. Kolonbiara itzulita, “Acuatenientes” proiektu dokumentala zuzendu zuen.
Michael Ávila gazte kolonbiarra da eta zinema ikasten ari da Magdalenako Unibertsitatean. Zuzendari gisa egin zuen lehen lana “Salivita” dokumentalean izan zen. Bertan, Tagangako herri txikiko artisau-arrantzale baten bizimodua kontatzen du. Ondoren, Kolonbiako Karibeko ahozko memoria gorde nahi duen transmedia “La Piragua” proiektuan sonidista gisa lan egin zuen. Hauetaz gain, soinu saileko unibertsitate proiektu batzuetan lan egin zuen. “Acuatenientes” proiektuaren zuzendarikidea da, eta gaur egun “Donde Acaban los Ríos” dokumental luzearen soinu-zuzendaria.
La memoria escondida
Izenburua: La memoria escondida
Zuzendaritza: José Luis Pecharromán
Iraupena: 92
Produkzio-herrialdea: España
Jatorrizko hizkuntza: Gaztelera
Gaia: Sexualitatea
Beste jaialdi batzuk:
• Lesgaicinemad. Festival Internacional Lesbico, Gay Y Transexual De Madrid (España)
• Ficc – Festival Internacional De Cinema De Cerdanya (España)
“La Memoria Escondida”, lehen pertsonako elkarrizketen bidez, LGTBIQ+ kolektiboko lau kideren egoerari eta bizi-esperientziari buruz hitz egiten du, jada adinekoak baitziren frankismoaren amaieran eta Espainiako trantsizioan. Proiektuak osagai autoral sendoa du; ez du ez daturik ez zifrarik erantsi nahi, ez eta gure herriaren historiako gertaera zehatzak ezagutarazi ere; aitzitik, hirugarren adineko bi gizon eta bi emakumeren bizipen emozionalak ditu ardatz, polizia-kriminalizazioaren, familia-bazterketaren, gizarte-bazterkeriaren eta lan- eta osasun-diskriminazioaren testuinguru horretan bizi izan baitziren, prostituzioa eta HIESa bezalako sakoneko arazoekin.
José Luis Pecharromán
José Luis Pecharromán (Madril, 1970). 1997tik aurrera, ECAMen egon ondoren, Argazki Zuzendari gisa hasi zen lanean ekoiztetxe garrantzitsuenetan eta ekoizpen-formatu guztietan, “Herederos” eta “La Otra Mirada” bezalako telesail enblematikoen sortzaile bisuala izan zen TVErentzat, edo “Mar de Plástico” Atresmediarentzat. Beste telesail batzuk honako hauek dira: “Vivir sin permiso” Mediaset eta Netflixentzat, “Promesas de Arena” TVErentzat, “Hernán” Amazon Prime Videorentzat edo “Los Hombres de Paco” Atresplayerrentzat. Bere azken proiektuen artean daude “Los Pacientes del Doctor García” seriea, Almudena Grandesen izen bereko liburuaren egokitzapena, Diagonal Televisiónek eta Dea Planetak ekoiztua TVErentzat eta Netflixentzat, eta “Camino de la Suerte” luzemetraia, Lyo Mediak eta Versus Entertainmentek ekoitzia.
ASTEAZKENA 22
Volver
Izenburua: Volver
Zuzendaritza: Borja Larrondo, Diego Sánchez
Iraupena: 14
Produkzio-herrialdea: España
Jatorrizko hizkuntza: Gaztelera
Gaia: Sexualitatea
Beste jaialdi batzuk:
• DOCA – Festival Internacional de Cine Documental (Argentina)
• Guanajuato International Film Festival (Mexico)
• Visioni Corte International Short Film Festival (Italia)
LGTBIQ+ kolektiboko artista talde bat jatorrizko herrietara itzuli da harrotasunaren karroza batean. Espainiako geografia zeharkatzen duen road movie bat, iraganik intransigenteenarekiko talka kulturala ikusarazten duena.
Borja Larrondo, Diego Sánchez
Borja Larrondo. Zinemagilea eta argazkilaria. Bere lana mundu narratiboen eta bisualen esplorazioan oinarritzen da, baita dokumentalismo esperimentalean ere. «Volver» da zuzendari gisa egin duen bigarren film laburra, «The road bad and the place dark» (2021) filmaren ondoren.
Diego Sánchez. Asturiasko dokumentalista honen interes pertsonalak gizartean oinarritzen dira, irudiaren bidez dokumentatzen du eta hazkunde pertsonala eta hausnarketa introspektiboa helburu nagusi bihurtzen dira. Borja Larrondorekin batera The Kids Are Right taldea osatzen du, irudiaren bidez garatzeko, esperimentatzeko eta ikertzeko sortu den zigilua. «Volver» da zuzendari gisa egin duen lehen film laburra.
Decían que era bruja
Izenburua: Decían que era bruja
Zuzendaritza: Judith Prat Molet
Iraupena: 20
Produkzio-herrialdea: España
Jatorrizko hizkuntza: Katalana
Gaia: Feminismoa
Beste jaialdi batzuk:
• Festival de Mujeres de Chiclana (España)
• Festival Directed by Women (España)
Pirinioetan sorgin-ehiza gehien gertatu zen lekuetan bizi diren emakumeek XV. eta XVIII. mendeen artean gertatu zen feminizidioa kontatzen digute, beren existentzian barneratzera gonbidatzen gaituzte eta beren beldurrak partekatzen dituzte.
Judith Prat Molet
Judith Prat Molet orain arte ikus-entzunezkoen alorrean sartu da ” Tú siéntate” lanarekin, bere proiektu fotokazetarien osagarri. Orain “Dicen que era bruja” dokumentala aurkeztuko du.
Remember my name
Izenburua: Remember my name
Zuzendaritza: Elena Molina
Iraupena: 76
Produkzio-herrialdea: España, Frantzia, Qatar
Jatorrizko hizkuntza: Árabe, Gaztelera
Gaia: Migrazioa
Beste jaialdi batzuk:
• Sección Oficial Documentales Largometrajes. Festival De Málaga – Premio del público (España)
• L’Alternativa / Festival de Cinema Independent de Barcelona – Seccions Paral·leles (España)
Marokotik Melillako hesia zeharkatu ondoren, Ihsen bakarrik dauden adingabeentzako Divina Infantita mojen harrera-zentroan sartu zen. Bitartean, Hamzak 18 urte bete ditu eta La Purísima utzi behar du, mutilentzako harrera-zentroa. Denak bakarrik iritsi ziren Melillara baina familia berri bat aurkitu dute: Nana dantza konpainia. Lan gogorra egin ondoren, Got Talent telebista-saioan parte hartzeko hautatzen dituzte. Bertan, fokuak itzaltzean desagertzen den irudipen bat bizi dute.
Elena Molina
Elena Molina zuzendariak Madrilen, Perugian eta Bartzelonan ikasi zuen. Rêve de Mousse (2018) film luzea eta Le cimetière des marionnettes (2015), Quand j “étais petit (2016), Laatash (2018), All I need is a ball (2020) eta YUNGAY7020 (2021) film laburrak zuzendu zituen, Visions du Réel, Zinebi, Alcances edo British Film Instituten sarituak.
OSTEGUNA 23
Vigilia en Cayara
Izenburua: Vigilia en Cayara
Zuzendaritza: Luis Cintora
Iraupena: 8
Produkzio-herrialdea: Peru, España
Jatorrizko hizkuntza: Gaztelera
Gaia: Gutxiengo etnikoak
Beste jaialdi batzuk:
• EMIA Encuentro y Muestrario de Investigaciones Audiovisuales (Mexico)
• Give Peace a Screen (Italia)
• Festival Globale Bogotá (Colombia)
• Festival de cine social y comunitario Invicines (Argentina)
Maiatzaren 13ko gauean, Peruko Cayara altoandarren komunitateko biztanleek 1988an Peruko armadaren aldetik jasan zuten sarraskia gogoratzen dute, beren lotura komunitarioak estutzen dituzten zelata estu batean.
Luis Cintora
Azken hamarkadan, Perun, Ekuadorren, Txilen, Mongolian, Aljerian eta Somalian giza eskubideen aldeko dokumentalak eta proiektuak egiten aritu da. Peruko barne gatazka armatuaren memoria eta indarkeriari buruzko serie bat egin du, 14 dokumentalez osatua. Bi dokumental luze berri amaitu berri ditu: “Un Viaje hacia nosotros” eta “Este fue nuestro castigo”, Ayacucho eskualdeko (Peru) indarkeriaren memoriari buruzko bere dokumental-sailaren azken lana.
Ikusleen “Ion Arretxe” Saria film luze onenari
LYRA
Izenburua: LYRA
Zuzendaritza: Alison Millar
Iraupena: 94
Produkzio-herrialdea: Irlanda, Reino Unido
Jatorrizko hizkuntza: Ingelesa
Gaia: Gatazka armatuak
Beste jaialdi batzuk:
• DocsBarcelona – Premio Amnistia Internacional de Cataluña (España)
• Sheffield International Documentary Festival (Reino Unido)
• Santa Barbara International Film Festival (EEUU)
• Belfast Film Festival (Reino Unido)
2019ko apirilaren 17an, IRA berriak Lyra McKee hil zuen Derry hirian (Irlanda). 29 urte besterik ez zituen. Lyra Ipar Irlandako LGTBIQ+ ekintzaile eta ikerketa-kazetari ospetsua zen. Bere herrialdeko inork egin nahi ez zituen galdera deserosoak egiteko adorea izan zuen. Bere lurraldeko gatazka estrukturalak zeharkaturik, Lyra ez zen inoiz gelditu beldurragatik, indarkeriarekin amaitzea posible zela sinetsita.
Alison Millar
Alison Millar Erresuma Batuko eta Irlandako dokumental-zinemagile errespetatuenetako bat da. BAFTA, IFTA eta Prix Italia sariak irabazi ditu, eta Erresuma Batuko eta Ipar Irlandako Royal Television Society saria irabazi zuen 2016an, Kids In Crisis de Channel 4 dokumentalarengatik. 2010ean, Alisonek Erica Starling Productions Ltd sortu zuen, dokumentalen ekoizle independentea Belfasten.
OSTIRALA 24
Agur artzai
Ikusleen “Ion Arretxe” Saria film labur onenari
Izenburua: Agur artzai
Zuzendaritza: Julien Zubiete
Iraupena: 26
Produkzio-herrialdea: España
Jatorrizko hizkuntza: Euskera, Gaztelera
Gaia: Tradizioa
Beste jaialdi batzuk:
• Flight – Mostra Int.del Cinema di Genova (Italia)
• Grand OFF – World Independent Short Film Awards (Polonia)
• Festival International du Film de Montagne Autrans (Francia)
• Mediterranean Film Festival (Bosnia y Herzegovina)
• DokuBaku Documentary Film Festival (Azerbaiyán)
• Festival de Cine de Gibara (Cuba)
Julen Gorbeiako azken artzainetako batengana hurbiltzen da, amaitzen ari den bizimodu bat erretratatu nahian. Biek elkarrekin pasatzen duten denboran, iraganerako ateak irekitzen dira, atzean zer geratu den ikusteko.
Julien Zubiete
Euskal Herriko Unibertsitatean Ikus-entzunezko Komunikazioan lizentziatu ondoren, ikasketak hainbat zinema eskolatan zabaldu zituen, hala nola Kubako EICTVn eta Madrilgo EFTIn. 2019an, Bartzelonako Zinema Zuzendaritzako Masterra egin zuen, eta, bertan, hainbat film labur idatzi eta zuzendu zituen, bere lehen film luzea garatzen hasteaz gain. Hortik aurrera, errealizadore gisa hasi zuen bere ibilbidea, bere ibilbide profesionala eta lan pertsonalak uztartuz.
Malqueridas
Izenburua: Malqueridas
Zuzendaritza: Tana Gilbert
Iraupena: 75
Produkzio-herrialdea: Chile, Alemania
Jatorrizko hizkuntza: Gaztelera
Gaia: Feminismoa
Beste jaialdi batzuk:
• Venice Settimana Internazionale della Critica (Italia)
• Festival Internacional de Cine de Valdivia (Chile)
• Festival Internacional de Cine de Mar Del Plata (Argentina)
• Semana Internacional de Cine de Valladolid. Seminci (España)
Emakumeak dira. Amak dira. Txileko espetxe batean zigor luzeak betetzen ari diren presoak dira. Haien haurrak haiengandik urrun hazten dira, baina beren bihotzetan irauten dute. Kartzelan, afektua aurkitzen dute beren egoera partekatzen duten beste lankide batzuengan. Emakume horien arteko elkarrekiko laguntza erresistentzia- eta ahalduntze-modu bihurtzen da. “Malqueridas” filmak espetxe barruan telefono mugikorrekin hartutako irudien bidez eraikitzen ditu bere istorioak, ahaztutako komunitate baten memoria kolektiboa berreskuratuz.
Tana Gilbert
Tana Gilbert (Txile) zinemagilea da. Bere film labur dokumentalak Hot Docs, RIDM Montreal, Chicagoko Nazioarteko Jaialdia, Valdiviako Nazioarteko Jaialdia eta SEMINCI nazioarteko jaialdietan proiektatu dira, besteak beste. Txileko Unibertsitateko zinema dokumentalean maisutasuna du eta bere herrialdeko hainbat unibertsitatetan irakasle da.